جشن گندم
جشن ها، آيين ها و رسم هاي مختلف از سپيده دم تاريخ تا به امروز يكي از قوي ترين حافظه هايي هستند كه توانسته اند هويت انسان را از ورطه فراموشي رهايي بخشند، اگرچه بن مايه هاي اصلي و بنيادي بيشتر آنها ريشه در اقتصاد، معيشت و كار دارند اما نوع اقليم، فرهنگ، قوميت و... نيز در شكل گيري آنها دخيل هستند.
جشن تاریخی شکرگزاری گندم همزمان با آغاز برداشت این محصول کشاورزی در تیرماه برگزار میشودو مردم برای خیر ، برکت وفراوانی محصولات کشاورزی خود دعا میکنند.
گفتنی است این جشن هرساله باحضور اقشار مختلف مردم برگزار می شود و سال ها ست که با گذشت زمان های طولانی و با ترکیبی از آداب ورسوم محلی و مراسم مذهبی مانند تعزیه خوانی شکل مخصوص به خودرا گرفته است و همچنان تا به امروز به اجرا در می آید.
تاریخ این جشن به دلیل اینکه روز آغاز فصل تابستان ، فصل پرکاری برای کشاورزان و بلندترین روز سال است و همچنین آغاز زمان برداشت گندم به عنوان مهم ترین محصول کشاورزان این منطقه به اوایل تیرماه تغییر یافته است.
قابل ذکر است در این مراسم علاوه بر تشریح تاریخچه و زوایای آن، ذبح گوسفند، بازی های محلی، آوا و نواهای کار ، صلوات های مخصوص ، پیشینه ، فرهنگ کشاورزی و درو در منطقه معرفی می شود.
هدف از برگزاری این مراسم احیای هویت تاریخی ، رسومات و میراث معنوی شهرستان است و «آروزی بارش باران» در سال زراعی نیز از دیگر بخش های این مراسم است.
آفَر: که در اصطلاح محلی به آن «آفَر»، «اَپَر»، « لَپَر»، «هَپَر» نیز میگویند از مصدر آفریدن و بهوجود آوردن است. عدهای به آن «هزاره بازی» نیز میگویند، آفر رقصی دسته جمعی است که فقط مخصوص مردان است و به دو طریق اجرا میشود، یک نوع آن که به «آفر کشاورزی» مشهور است و کشت گندم از ابتدا تا جمعآوری محصول و پختن نان، شکر گذاری و شادی برای برداشت یک محصول خوب را نشان میدهد و نوع دیگر که به «آفر قالیبافی» مشهور است،از پرورش گوسفند و پشم چینی، نخ ریسی، رنگ کردن نخ، قالی بافی و فروش آن به نمایش گذاشته میشود. ضمنا اگر ریتم یا آهنگ سریع اجرا شود به آن «آفر بالا پرده» و اگر ریتم آن کُند باشد به آن «آفر پایین پرده» میگویند. مدت زمان لازم برای اجرای آفر 15 الی 20 دقیقه است.
آفر کشاورزی: دارای هجده حرکت اصلی و سمبلیک و 8 حرکت جنبی میباشد. ابتدا سالار کشتمندان، کسی که از دیگر کشاورزان مرتبه و تجربه بیشتری دارد وسرپرست چند دهقان است، به همراه 6 تا 12 دهقان که هر یک وظیفهای خاص در امر کاشت، داشت و برداشت محصول برعهده دارند، به انتخاب بهترین زمین میپردازد، سالار در شبی مهتابی یکه و تنها به قله کوهی رفته، پس از آنکه سرو تن را در آب چشمهای صاف و زلال میشوید، و با تمنای سالی پر بار و زمستان و بهاری پر آب، آن هنگام که خورشید هنوز انوار طلایی خود را به دشتها سرازیر نساخته است به انتخاب بهترین زمین میپردازد و حرکت اول آفر شروع میشود.
مكانهای برگزاری رقص آفَر، مزارع گندم، كنار خرمن گندم، حياط منازل هنگام جشن عروسی و ختنهسوری و نيز ميدانگاهی كه محل تلاقی كوچههای متعدد باشد.
ساير ابزار و اشيا وابسته به رقص آيينی آفَر عبارتند از: سُرنا، دُهل و تعدادی چوب به ازای هر نفر دو عدد، كه طول آن حدوداً50 سانتیمتر میباشد. گاهی حركات نمايشی، با حركات دستان صورت میگيرد و احتياج به داشتن چوب نمیباشد.