باورهای مردم
هیچ سندی وجود ندارد که مردمان نسلهای پیشین از نحسی سیزده سخن گفته باشند، شاید از آنجایی که دربارهٔ این روز آگاهی کمتری وجود داشته در یکی دو قرن اخیر شاید بذلیل اینکه عدد ۱۳ در بعضی ادیان و فرهنگها نحس دانسته میشود در ایران نیز این بدعت یا علت بی پایه و اساس را به سیزده بدر اضافه کردهاند. در نیم قرن گذشته که سیزده بدر جایگاه همگانی در ایران پیدا کرده است این پدیده نیز مانند هر پدیده فرهنگی دیگر دوستان و دشمنانی دارد که هر دو گروه بیکار ننشسته و به دنبال دلیلهای توجیهی و دادن پاسخ پرداختهاند مخالفان این جشن را به رویداد تاریخی وافسانه گونهای بنام پور یم میدهند. اما موافقان دو گروه هستند گروه اول آنهایی که بدنبال علت تاریخی برای آن هستند و می گویند شاید به روز عید شم النسیم مصریها و روز عبور و نجات موسی از رود نیل ارتباط داشته باشد اما گروه دوم می گویند این حادثه هیچ ارتباطی با رویدادهاو حوادث تاریخی ندارد و صرفاً روزی است که در اکثر نقاط ایران بعد از چند روز دید و بازدیدهای نوروزی باید کشت و کار کشاورزان شروع می شده و لذا روز سیزده و یا شیشک اول باید همه به مزارع و کشت و زارها میرفتند و کار را شروع میکردند این در واقع جشن کاشت است. حداقل در خراسان چنین فلسفهای وجود داشته است. امروزه نیز که مردم شاغل دررشتههای کشاورزی نیستند، با رفتن به دامان طبیعت به تفریح و سرگرمی میپردازند و جشنهای نوروزی را به طور رسمی پایان میدهند.
فلسفه سیزده به در
به طور کلی در میان جشنهای ایرانی جشن سیزده به در کمی مبهم است، زیرا مبنا و اساس دیگر جشنها را ندارد. در کتابهای تاریخی اشارهٔ مستقیمی به وجود چنین مراسمی نشدهاست اما در منابع کهن اشارههایی به روز سیزدهم فروردین داریم.
گفته میشود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن که به یاد دوازده ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخنده ایست به باغ و صحرا میرفتند و شادی میکردند و در حقیقت با این ترتیب رسمی بودن دورهً نوروز را به پایان میرسانیدند.
تیر روز
در گاهشماری ایرانی، هر روز ماه، نام ویژهای دارد. به عنوان مثال، روز نخست هر ماه، اورمزد روز و روز سیزدهم هر ماه تیر روز نامیده میشود و متعلق به ایزد تیراست. تیر در زبان اوستایی تیشتَریَه خوانده میشود، و هم نام تیشتر، ایزد باران میباشد. با توجه به اطلاق گرفتن نام ایزد باران، میتوان گفت که تیر در نزد ایرانیان باستان نمادی از رحمت الهی بوده است